Quản lý File trong Unix/Linux

Tất cả dữ liệu trong Unix được tổ chức trong các file. Tất cả các file được tổ chức trong các thư mục. Những thư mục này được tổ chức trong một cấu trúc cây mà được gọi là hệ thống file.

Khi bạn làm việc với Unix, bằng cách này hay cách khác, bạn dành hầu hết thời gian làm việc với các file. Chương này sẽ hướng dẫn bạn cách tạo và di chuyển các file, sao chép và đặt lại tên cho file, tạo liên kết cho file…

Trong Unix, có 3 kiểu file cơ bản:

1. Ordinary File: File thường, là một file trên hệ thống mà lưu trữ dữ liệu, văn bản, hoặc chỉ dẫn chương trình. Trong chương này, bạn sẽ được hướng dẫn cách làm việc với những file này.
2. Directory: Thư mục, lưu giữ cả các file thường và đặc biệt. Tương tự với các thư mục trong Windown, Mac OS, thư mục trong Unix là các folder.
3. Special File: File đặc biệt, một số file đặc biệt cung cấp quyền truy cập vào phần cứng như các ổ cứng, CD-ROM, modem và các đầu đọc Ethernet. Một số file đặc biệt khác là tương tự như các phím tắt và khiến bạn có thể truy cập vào một file riêng nào đó bằng cách sử dụng các tên khác nhau.

Liệt kê các file trong Unix/Linux

Để liệt kê các file và các thư mục lưu giữ trong thư mục hiện tại, bạn sử dụng lệnh sau:

$ls

Và cho ra kết quả:

$ls

bin        hosts  lib     res.03
ch07       hw1    pub     test_results
ch07.bak   hw2    res.01  users
docs       hw3    res.02  work

Lệnh ls hỗ trợ tùy chọn -l giúp bạn nhận được nhiều thông tin hơn về các file được liệt kê.

$ls -l
total 1962188

drwxrwxr-x  2 amrood amrood      4096 Dec 25 09:59 uml
-rw-rw-r--  1 amrood amrood      5341 Dec 25 08:38 uml.jpg
drwxr-xr-x  2 amrood amrood      4096 Feb 15  2019 univ
drwxr-xr-x  2 root   root        4096 Dec  9  2019 urlspedia
-rw-r--r--  1 root   root      276480 Dec  9  2019 urlspedia.tar
drwxr-xr-x  8 root   root        4096 Nov 25  2019 usr
drwxr-xr-x  2    200    300      4096 Nov 25  2019 webthumb-1.01
-rwxr-xr-x  1 root   root        3192 Nov 25  2019 webthumb.php
-rw-rw-r--  1 amrood amrood     20480 Nov 25  2019 webthumb.tar
-rw-rw-r--  1 amrood amrood      5654 Aug  9  2019 yourfile.mid
-rw-rw-r--  1 amrood amrood    166255 Aug  9  2019 yourfile.swf
drwxr-xr-x 11 amrood amrood      4096 May 29  2019 zlib-1.2.3

Giải thích ý nghĩa của từng cột:

• Cột đầu tiên: biểu diễn kiểu file và quyền cho từng file.

• Cột 2: biểu diễn lượng bộ nhớ mà file hoặc thư mục chiếm dụng.
• Cột 3: Thông tin tài khoản sở hữu của file. Đó là người sử dụng Unix tạo ra file này.
• Cột 4: biểu diễn nhóm sở hữu. Mỗi người sử dụng Unix có một nhóm liên kết.
• Cột 5: biểu diễn dung lượng bằng byte của file.
• Cột 6: biểu diễn ngày tháng mà file được tạo hay chỉnh sửa lần cuối.
• Cột 7: biểu diễn tên file hoặc thư mục.

Các file ẩn trong Unix/Linux

Một file không nhìn thấy là một file mà các ký tự đầu tiên của nó là dấu chấm (.). Các chương trình Unix (bao gồm shell) sử dụng hầu hết những file này để giữ các thông tin cấu hình.

Một vài ví dụ về các file ẩn bao gồm:

• .profile: là script khởi tạo Bourne shell (sh)
• .kshrc: là script khởi tạo Korn shell (ksh)
• .cshrc: là script khởi tạo C shell (csh)
• .rhosts: là file định hình shell điều khiển từ xa.

Để liệt kê các file ẩn, sử dụng tùy chọn -a cho lệnh ls:

$ ls -a

.         .profile       docs     lib     test_results
..        .rhosts        hosts    pub     users
.emacs    bin            hw1      res.01  work
.exrc     ch07           hw2      res.02
.kshrc    ch07.bak       hw3      res.03

• Dấu chấm đơn (.): đại diện cho thư mục hiện tại.
• Dấu chấm kép (..): đại diện cho thư mục gốc.

Tạo các file trong Unix/Linux

Bạn có thể sử dụng vi editor để tạo ra các file thường có tên là filename trên hệ thống Unix. Bạn chỉ cần đơn giản sử dụng lệnh sau:

$ vi filename

Bạn sẽ cần nhấn phím i để có thể bắt đầu chỉnh sửa

Để thoát khỏi chế độ chỉnh sửa và lưu lại nội dung: Nhấn esc + :x + Enter

Để thoát khỏi chế độ chỉnh sửa và không lưu lại nội dung: Nhấn esc + :q + Enter

Hiển thị nội dung của một file trong Unix/Linux

Bạn có thể sử dụng lệnh cat để quan sát nội dung của một file. Dưới đây là ví dụ đơn giản để quan sát nội dung của một file đã được tạo.

$ cat filename
Đây là nội dung của filename ....
Đây là nội dung của filename ....

Bạn có thể hiển thị số lượng dòng bằng cách sử dụng tùy chọn -b cùng với lệnh cat như sau:

$ cat -b filename
1   Đây là nội dung của filename ....
2   Đây là nội dung của filename ....

Sao chép các file trong Unix/Linux

Để tạo một bản sao cho một file, bạn sử dụng lệnh cp. Cú pháp đơn giản của lệnh này là:

$ cp source_file destination_file

Đặt lại tên file trong Unix/Linux

Để thay đổi tên của một file, bạn sử dụng lệnh mv. Cú pháp đơn giản của lệnh này là:

$ mv old_file new_file

Xóa file trong Unix/Linux

Để xóa một file đang tồn tại, bạn sử dụng lệnh rm. Cú pháp đơn giản của nó là:

$ rm filename

Bạn có thể gỡ bỏ nhiều file tại cùng một lớp như sau:

$ rm filename1 filename2 filename3